Muzeum Kultury Szlacheckiej w Kopytowej

logo kopytowa

Historia

Cysterski folwark klasztorny w Kopytowej. XII – XVIII wiek.

W I połowie XII wieku Kopytowa była śródleśną osadą należącą do protoplastów rycerskiego rodu ze Skotnik pieczętującego się herbem Bogoria. W roku 1185 wieś Kopytowa razem z kluczem posiadłości Bogoriów znajdujących się w ziemi żmigrodzkiej i kotlinie jasielskiej, została nadana klasztorowi cystersów w Koprzywnicy. Darowane zakonowi posiadłości Bogoriów skupione na wschodnich rubieżach Małopolski w kasztelanii bieckiej zlokalizowane były wzdłuż szlaku wiodącego z Koprzywnicy do Bardiowa. W Bardiowie pod koniec XII wieku opactwo koprzywnickie założyło swoją najdalej wysuniętą na południe ekspozyturę przy kościele św. Idziego.

W początkach XIV wieku część podkarpackich cysterskich wsi klasztornych znalazła się w rękach króla Kazimierza Wielkiego. W roku 1348 roku zasadźca Mikołaj z Kopytowej dostał od króla Kazimierza Wielkiego pozwolenie lokacji wsi Kopytowa na obszarze 40 łanów na prawie magdeburskim. W roku 1354 król sprzedał Bogoriom Kopytową wraz z Łubnem i Łajscami, zwalniając te wsie od jurysdykcji urzędników królewskich.

W roku 1388 Bogoriowie sprzedają Kopytową klasztorowi cysterskiemu w Koprzywnicy. Od tego czasu prawa i obowiązki sołtysa i kmieci określają kolejni opaci koprzywniccy, a we wsi znajdują się dwa folwarki: klasztorny i sołtysi. Kopytowa jako wieś klasztorna, przez kilka wieków stanowi część rozległego kompleksu dóbr cysterskich na Podkarpaciu, stanowiących zaplecze gospodarcze klasztoru koprzywnickiego. W roku 1581 cysterski folwark klasztorny w Kopytowej zajmuje 6,5 łana, zaś folwark sołtysi 1 łan. W obrębie folwarcznego założenia cysterskiego znajdowała się siedziba mandatariusza, która miała charakter dworu.

Cechy fizjograficzne zachowanego do dziś założenia dworskiego w Kopytowej, wskazują na to, że znajduje się ono w miejscu dawnego folwarku klasztornego. Specyficzna lokalizacja dworu w obniżeniu terenu, w otoczeniu zabudowań gospodarczych oraz układ hydrograficzny typowy dla grangii cysterskich zdają się potwierdzać to przypuszczenie. Folwark ulokowano na terenie nizinnym, obfitującym w wodę z pobliskiej rzeki. Czytelne są ślady regulacji zastanego układu hydrograficznego w postaci trzech stawów usytuowanych na różnych poziomach. Obecność dworu w Kopytowej w XVII wieku potwierdza źródłowy zapis w bieckich księgach wójtowskich z roku 1659 mówiący o grupie 40 beskidników, którzy obrabowali dwór w Kopytowej, podobnie jak okoliczne dwory w Żeglcach, Rogach, Odrzechowej, Zyndranowej, Łękach i Siedliskach. Rozplanowanie założenia folwarcznego w Kopytowej i lokalizacja dworu widoczna jest na austriackiej mapie majora F. Miega, wykonanej po połowie XVIII wieku.

Muzeum

Muzeum Kultury Szlacheckiej w Kopytowej jest oddziałem Muzeum Zamkowego Kamieniec. Usytuowany w odległośi 11 km od miasta Krosna dwór szlachecki jest siedzibą wyjątkowego muzeum wnętrz i tradycji posiadającego wygląd i wyposażenie charakterstyczne dla siedliska szlacheckiego. Dwór jest usytuowany na terenie dawnego folwarku cysteskiego którego historia sięga początków XIV wieku. W piwnicach dworskich powstała Piernikarnia Kopytowska – pracownia piernika w której organizowane są rodzinne warsztaty piernikowego rękodzieła. Muzeum jest otwarte w od 15 kwietnia do 1 października

Piernikarnia

Oferta edukacyjna Muzeum Kultury Szlacheckiej obejmuje udział w zajęciach twórczych piernikowego rękodzieła oraz lekcje muzealne połączone ze zwiedzaniem dworu szlacheckiego z przełomu XVII/XVIII wieku.